Kontseiluak, hilabeteetako eztabaiden ondoren, onartu duen erregelamenduaren xedea da neurriak ezartzea EBko lehorreko eta itsasoko eremuen %20 gutxienez leheneratzeko hemendik 2030era, eta, hemendik 2050era, leheneratzea behar duten ekosistema guztiak lehengoratzeko.
EBko Natura Lehengoratzeko Lege eztabaidagarria mota horretako irismen kontinentaleko lehen legea da, eta helburu eta betebehar lotesleak ezartzen ditu, estatu kideek beren habitat naturalak birgaitu ditzaten zerrendatutako ekosistema bakoitzean: lehorrekoak, itsasokoak, hirikoak eta ur gezakoak; horien %80 egoera txarrean daude gaur egun. Karbonoa harrapatzeko eta biltegiratzeko ahalmen handiena dutenengan jartzen du arreta bereziki.
Erregelamenduaren helburua klima-aldaketa eta hondamendi naturalen ondorioak arintzea da. EBri ingurumenaren arloan nazioartean dituen konpromisoak betetzen eta Europako natura lehengoratzen lagunduko dio, biodibertsitatea areagotuz eta naturak ura eta airea garbitzeko, laboreak polinizatzeko eta elikagaien segurtasuna hobetzeko duen boterea aprobetxatuz, bai eta hondamendi naturalen inpaktua prebenitzen eta murrizten ere, hala nola uholdeena.
“Ez dago etenaldietarako denborarik gure ingurumena babesteko”, dio Alain Maron Brusela eskualdeko Ingurumen ministroak. “Gaur egun, EBko Kontseiluak Europako natura lehengoratzea erabaki du, haren biodibertsitatea eta Europako herritarren bizi-ingurunea babestuz”.
Zergatik da hain polemikoa legea?
Natura Berrezartzeko Legea 2022ko ekainean proposatu zuen lehen aldiz Europako Batzordeak.
Urte horren amaieran, Montrealen (Kanada) egindako COP15 Nazio Batuen Biodibertsitateari buruzko Konferentzian bultzada bat jaso zuen, herrialdeek “30×30” adostu zutenean, 2030erako munduko ekosistema degradatuen %30 lehengoratzeko konpromisoa.
Baina iaz, Europako alderdi kontserbadoreen erreakzioak, Europako Alderdi Popularra barne, proposamena geldiarazi zuen.
Lege-proiektuak Europako nekazarien mantenua mehatxatuko zuela, elikagaien ekoizpena murriztuko zuela, hornidura-kateak nahasiko zituela eta kontsumitzaileentzat elikagaien prezioak igoko zituela argudiatu zuten.
Lehorreko eta itsasoko ekosistemak lehengoratzea
Araudi berriak estatu kide guztietako lehorreko eta itsasoko habitatetan degradatutako ekosistemak lehengoratzen, klima-aldaketa arintzeko eta horretara egokitzeko EBren helburu orokorrak betetzen eta elikagaien segurtasuna hobetzen lagunduko du.
Natura Lehengoratzeko Legeak EBko lehorreko eta itsasoko eremuen % 20 leheneratu nahi ditu gutxienez 2030erako, eta degradatutako ekosistema guztiak 2050erako.
Erregelamenduak lehorreko, kostaldeko eta ur gezako ekosistema batzuk hartzen ditu, basokoak, nekazaritzakoak eta hirikoak, hezeguneak, larreak, basoak, ibaiak eta aintzirak barne, baita itsas ekosistemak ere, itsas landarediaren ohantzeak eta belakien eta koralen zelaiak barne.
2030. urtera arte, estatu kideek lehentasuna emango diete Natura 2000 guneei lehengoratze-neurriak aplikatzean.
Egoera txarrean dauden habitatei dagokienez, Erregelamenduan zerrendatzen denaren arabera, estatu kideek neurriak hartuko dituzte honako hauek berrezartzeko:
- gutxienez %30 2030erako
- gutxienez %60 2040rako
- gutxienez %90 2050erako
Narriadura prebenitzeko ekimenak
Estatu kideek neurriak hartuko dituzte honako eremu hauek nabarmen honda ez daitezen:
- egoera onean egotea zaharberritzeari esker
- Erregelamenduan zerrendatutako lehorreko eta itsasoko habitatak hartzen dituztenak.
Polinizatzaileen babesa
Azken hamarkadetan, basa-intsektu polinizatzaileen ugaritasuna eta dibertsitatea izugarri murriztu da Europan. Arazo horri aurre egiteko, Erregelamenduak baldintza espezifikoak ezartzen ditu polinizatzaileen populazioen gainbehera inbertitzeko neurriak ezartzeko hemendik 2030era bitartean.
Ekosistema jakin batzuetarako neurri espezifikoak
Erregelamenduak betekizun espezifikoak ezartzen ditu ekosistema mota desberdinetarako, hala nola nekazaritza-lurretarako, basoetarako eta hiri-ekosistemetarako.
Estatu kideek honako hiru adierazle hauetatik bi hobetzeko neurriak jarriko dituzte abian: larreetako tximeleten populazioa, karbono organikoaren erreserbak labore-lurren lurzoru mineraletan eta dibertsitate handiko paisaia-elementuak dituen nekazaritza-azaleraren proportzioa. Erregelamendu berriaren funtsezko beste neurri batzuk basoko hegaztien populazioa handitzea eta 2030eko amaierara arte hiriko berdeguneen eta hiri-zuhaitz-estalkien galera garbia ez gertatzea bermatzea dira.
Estatu kideek drainatutako zohikaztegiak lehengoratzeko neurriak ezarriko dituzte, eta EB osoan hemendik 2030era bitartean gutxienez 3.000 milioi zuhaitz gehiago landatzen lagunduko dute. Hemendik 2030era bitartean, gutxienez 25.000 km ibai emari libreko ibai bihurtzeko, estatu kideek neurriak hartuko dituzte gainazaleko uren konektibitateari oztopo artifizialak kentzeko.
Leheneratze-plan nazionalak
Arau berriei jarraiki, estatu kideek aldez aurretik prestatu beharko dituzte lehengoratzeko plan nazionalak, eta Batzordeari aurkeztu beharko dizkiote. Plan horietan, helburuak nola lortuko dituzten zehaztuko dute. Aurrerapenak ere gainbegiratu eta jakinarazi behar dituzte, EB osoan aplikagarriak diren biodibertsitate-adierazleak oinarri hartuta.
Hurrengo etapak
Erregelamendua aldizkari ofizialean argitaratuko da, eta horrek zehaztuko du erregelamendua indarrean sartzea. Zuzenean aplikatuko da estatu kide guztietan.
Hemendik 2033ra, Batzordeak Erregelamenduaren aplikazioa berrikusi eta ebaluatuko du, bai eta horrek nekazaritza-, arrantza- eta basogintza-sektoreetan izango dituen ondorioak ere, bai eta haren eragin sozioekonomiko zabalenak ere.
Info gehiago
