Nekazaritza Batzorde Bereziko estatu kideen ordezkariek duela gutxi gertatutako aurrekaririk gabeko natura-hondamendien eraginak jasan dituzten EBko herrialdeei laguntza gehiago emateko erabakia babestu dute, Landa Garapenerako Europako Nekazaritza Funtsaren bidez (LGENF).
«Aurreko programazio-alditik erabili gabeko landa-garapeneko funtsak dituzten estatu kideei bizkor eta malgutasunez erreakzionatzeko baimena eman die EBk, duela gutxi gertatutako natura-hondamendien eragin suntsitzaileen ondotik. Horri esker, konprometitu gabe dituzten 2014-2020 aldiko landa-garapeneko funtsak erabiltzen ahalko dituzte leheneratzeko eta berreraikitzeko, eta larrialdietako laguntza izanen dute klimari lotutako hondamendiei aurre egiteko. István Nagy, Hungariako Nekazaritza ministroa
Duela gutxi izandako klimaren alorreko hondamendiei zuzeneko erantzuna ematen die proposamenak eta LGENF zuzentzen duen erregelamenduko aldaketei dagokie. Aldatutako erregelamendua formalki sartzen denean indarrean, estatu kideek malgutasun handiagoa izanen dute 2024ko urtarrilaren 1etik aurrera gertatutako natura-hondamendiek eragindako enpresei eta nekazaritzari larrialdietako laguntza emateko.
Elementu nagusiak
EBren 2014-2020 aldiko LGENFko funts erabili gabeekin finantzatzen ahalko da % 100 laguntza, eta oroharreko zenbatekotan emanen da, gehienez ere 42.000 euro onuradun bakoitzeko. Proposamenak ez ditu aldatzen lehendik dauden aurrekontuak; beraz, neutroa da aurrekontuen ikuspuntutik.
Gainera, estatu kideek malgutasuna izanen dute eragina jasandako ustiategien eta basoen ekoizpen-potentziala berrezartzeko neurriak ezartzeko eta indartzeko.
Proposamenak, halaber, LGENFren laguntzaren erakunde onuradunen eta administrazio nazionalen zama administratiboa murrizten du.
Erregelamendua onetsi ondotik, ukitutako estatu kideek erabaki beharko dute zenbat funts erabiliko dituzten berriki gertatutako hondamendiei aurre egiteko, beren premia espezifikoen arabera. Gero, programetako aldaketak aurkeztu beharko dizkiote Batzordeari, berrikusi eta onets ditzan.
Hurrengo urratsak
Proposamena orain Parlamentuaren osoko bilkuran onetsi beharko da.
Horren ondotik, Kontseiluak formalki onetsiko du erregelamendua, Kontseiluko eta Parlamentuko kideek sinatuko dute eta Aldizkari Ofizialean argitaratuko da. Izenpetzen den egunean hartuko du indarra.
Batzordeak proposamena argitaratu zuenetik (2024ko urriaren 21a) indarra hartuko duela aurreikusten denera (urte-bukaera) hain denbora-tarte laburra izateak erakusten du hiru erakundeek konpromisoa hartu dutela bizkor aurre egiteko Europako nekazariak eta basoginak klimari lotutako duela gutxiko hondamendi suntsitzaileen ondorioz jasaten ari diren galerei.
Aurrekariak
Batzordearen proposamenak zuzenean erantzuten die 2024an Erdialdeko eta Ekialdeko Europan izandako uholde suntsitzaileei eta Europako hegoaldean gogor jo zuten baso-suteei. Eragin suntsitzailea izan dute eskualde horietan bizi diren eta haietan lan egiten duten biztanleengan, eta galera handiak ekarri dizkiete nekazaritzako eta basozaintzako sektoreei.
Horrekin batera, Batzordeak aldaketak proposatu ditu Eskualde Garapeneko Europako Funtsa (EGEF), Kohesio Funtsa (KF) eta Europako Gizarte Funtsa Plus (EGIF+) zuzentzen dituzten erregelamenduetan, 2021-2027 programazio-aldirako. EBk estatu kideei ematen dien erantzun zabalenaren parte da, zeinak klima-hondamendien ondotik laguntza jasotzeko aukera eskaintzen baitie. Proposamen bereizi hori prozedura legegile arruntean dago gaur egun.
Gainera, NPEren Plan Estrategikoek (2023-2027) natura-hondamendien, klima-fenomeno gogorren eta katastrofeen ondotik nekazaritzako eta basogintzako potentziala berrezartzera bideratutako inbertsioen alde egiten dute. Barne hartzen dira klima-aldaketa aritzen eta hartara egokitzen laguntzen duten neurriak, eta 93.000 milioi euroko aurrekontua dago 2023-2027 aldirako.
2023-2027 aldirako NPEak barnen hartzen du, halaber, urteko 450 milioi euroko nekazaritza-erreserba bat nekazaritzako ekoizpenari edo banaketari eragiten dieten merkatuko perturbazioiei eta ohiz kanpoko gertaerei aurre egiteko. Azken urteetan, erreserba askotan erabili da ohiz kanpoko klima-fenomeno gogorren kasuan zuzenean laguntzeko.
